De scheidende bestuursleden Maurice Ackermans (voorzitter) en Marcel van der Linden (vice-voorzitter) zijn in de schijnwerpers gezet bij hun afscheid van de stichting Steunberen van de Sint-Jan, door burgemeester Jack Mikkers en voorzitter Ton Rombouts van de stichting nationaal Monument Sint-Jan. Bovendien ontving Ackermans voor zijn verdiensten een diocesane onderscheiding ontvangen van het bisdom ’s-Hertogenbosch.
In 1223, precies 800 jaar geleden, zette de heilige Franciscus van Assisi de allereerste kerststal op, waarmee hij de geboorte van Jezus Christus op een toegankelijke manier wilde delen met de wereld. Vanaf zondag 10 december 13.15 uur is de kerststal in de Sint-Jan geopend voor publiek. Om zowel te genieten van de Kerststal als De Avontuurlijke Klim, is het mogelijk om een combiticket te kopen.
Vanaf de Parade zijn de eerste contouren van De Avontuurlijke Klim al zichtbaar. Nu de leien op het dak worden vervangen, is deze klim een unieke gelegenheid omdat het plaatsen van een dergelijke steiger- en wandelconstructie in geen 100 jaar meer mogelijk zal zijn. Deze fantastische ervaring, klimmend naar het eerste bordes, over de nok van het dak en rondom de Vieringtoren, vindt plaats op bijna 50 meter hoogte! Vanaf 23 mei is De Avontuurlijke Klim geopend, vanaf vandaag kunnen toegangskaartjes worden besteld via www.deavontuurlijkeklim.nl.
De zestien engelen op de luchtboogstoelen aan de noordzijde van het schip van de Sint-Jan zijn terug van weggeweest. Er is weer een mijlpaal bereikt bij de restauratie.
Door: Wim Hagemans
Wegens eerder succes geprolongeerd, nu nog hoger
Ruim 120.000 bezoekers liepen in 2016, in het jaar dat 's-Hertogenbosch de 500e sterfdatum van stadsgenoot Jeroen Bosch herdacht, op 25 meter hoogte door de dakgoten van de Sint-Janskathedraal. Vanaf eind mei 2023 organiseert Stichting Nationaal Monument Sint-Jan een nieuwe klim: De Avontuurlijke Klim. Voor een X aantal maanden worden dagelijks niet alleen de bekende luchtboogbeelden zichtbaar, De Avontuurlijke Klim brengt het grote publiek dit jaar naar nog grotere hoogte. Lopend over de nok van het dak en rondom de Vieringstoren. Een unieke ervaring op bijna 50 meter hoogte! De bouw van de steigerconstructie voor de restauratie van het dak is deze week gestart en op deze constructie zal ook de Klim plaatsvinden.
Wie kan dat nou zeggen? Binnenkort is het mogelijk!
Het dak van de 800 jaar oude kathedraal wordt de komende jaren gerestaureerd. Deze natuurstenen leien krijgen na een eeuw een nieuwe bestemming als serveerplanken. Met de aanschaf van de limited edition serveerplanken, inclusief jubileumgravure, heb je niet alleen een mooi verhaal om aan tafel te vertellen maar steun je ook het voortbestaan van onze Sint-Jan met 800 eurocent netto per lei.
Ook nu we weer meer tijd binnenshuis doorbrengen, is het nog steeds mogelijk om de prachtige Sint-Janstoren te bewonderen. Via de website van Erfgoed ’s-Hertogenbosch kunt u de virtuele tour lopen om zo de buiten- én binnenkant van de toren te ontdekken. Met een drone is de buitenkant en de omgeving van de Sint-Jan op unieke wijze in beeld gebracht.
Op 17 november jongstleden vond er een bijzondere lezing plaats in onze geliefde kathedraal de Sint-Jan. Voor degenen die er niet bij konden zijn, u heeft echt iets gemist!
Fotografie André Bonga
In deze rubriek leert u meer over de unieke onderdelen van onze kathedraal, zoals de beelden, kunstwerken of glas-in-loodramen. In deze nieuwsbrief maakt u kennis met de eeuwenoude kerststal in steen.
De laatste fase van de restauratie van de Noorderzijbeuk is aangebroken. Aan deze zijde wordt de laatste travee nu aangepakt. Ook zijn de laatste twee engelen van de noordkant aan de beurt. Ook de voorbereiding voor de restauratie van het leistenen dak staat op de agenda. We informeerden bij Bouwopzichter Maikel Niël naar de actuele stand van zaken en de toekomstige restauratieplannen.
In deze rubriek leert u meer over de unieke onderdelen van onze kathedraal, zoals de beelden, kunstwerken of glas-in-loodramen. In deze nieuwsbrief maakt u kennis met de luchtboogbeelden.
Het is een bijzonder gezicht, zeker vanaf een Parade zonder bomen, en voor verschillende generaties compleet nieuw: na ruim veertig jaar staat de Sint-Janstoren weer van onder tot boven in de steigers. Hoe vordert het werk achter al dat steigerdoek?
Tekst: Wim Hagemans
In goed overleg met de gemeente ’s-Hertogenbosch heeft het kerkbestuur van de Sint-Janskathedraal besloten om de kerststal per direct te sluiten.
De Sint-Jan heeft opnieuw wat meer van zijn oorspronkelijke kleur teruggekregen door de restauratie van het vijfde van zes grote glas-in-loodramen in de noordelijke zijbeuk. Het raam is onlangs teruggeplaatst.
Tekst: Wim Hagemans
De wereldwijde coronapandemie houdt ons allemaal in haar greep. Maar waar in het voorjaar angst en onwetendheid overheersten, zie ik, zonder voorbij te gaan aan het leed, ook steeds meer creatieve oplossingen en ideeën ontstaan. Zoals Goethe schreef: “In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.” Binnen beperkingen ontstaat creativiteit en toont zich het échte meesterschap.
Foto: Joost Smits
Plots verschijnt een oude bekende op het scherm van uw telefoon. De Erwtenman daagt u uit om mee te doen aan de Sint-Jan Quest. Tijdens deze puzzeltocht neemt hij u mee langs verschillende plekken en personen in en rondom de Sint-Jan. Door de raadsels van de Erwtenman op te lossen, komt u steeds een stapje verder en leert u meer over de bijzondere kerk. Stap voor stap, vraag voor vraag, leert u dingen over de historie van de kathedraal. Ontrafel de code en open het speciale gastenboek.
In de rubriek ‘Aan het woord’ leert u meer over unieke onderdelen van onze kathedraal. Maak kennis met de kerktoren.
De Nijmeegse restaurator Adriaan van Rossem herstelt acht engelenbeelden van de Sint-Jan. Met engelengeduld maakt hij vingers, neuzen, vleugels en plooien in kleding weer compleet.
Tekst: Wim Hagemans
Onder druk ontstaan vaak de mooiste initiatieven. Dat geldt ook in de huidige coronacrisis.
Foto: Evita Copier
Bij de start van de restauratie van de noorderzijbeuk van de Sint-Jan enkele jaren geleden heeft het kerkbestuur besloten het werk anders te gaan aanpakken. “We werken nu met een bouwteam. We maken het restauratieplan voortaan in samenspraak met de aannemer en de adviseurs”, zegt opzichter Maikel Niël van Restauratie-architectuur BBM. Tijdens het werk zijn nu weinig (financiële) verrassingen meer te verwachten.
Tekst: Wim Hagemans
In de rubriek ‘Aan het woord’ leert u meer over unieke onderdelen van onze kathedraal. Maak kennis met de glas-in-loodramen.
We zijn met 47. Groot en klein, breed en smal. De één vrolijk en kleurrijk, de ander onheilspellend en donker. Niet te missen. Zo gauw u onze kathedraal binnenstapt, stralen we u tegemoet. Wij zijn de glas-in-loodramen van de Sint-Jan.
Terwijl de restauratie van de laatste traveeën aan de noordkant van de Sint-Jan in volle gang is, kijkt bouwkundig adviseur Joan van den Hurk vooruit. Naast de huidige traveeën is hij al druk bezig met het volgende grote project: de aanstaande restauratie van het dak.
Op dit moment maken we gezamenlijk een crisis van ongekende grootte door. Ook in deze onzekere tijden houden wij u graag op de hoogte van wat er in en rondom ons nationaal monument speelt. Maar uiteraard gaan onze eerste gedachten uit naar de slachtoffers die het coronavirus heeft geëist. Ieder van ons kent inmiddels wel iemand die door het virus getroffen is. Ook betuigen wij graag ons medeleven aan de nabestaanden. Last but not least willen wij onze grote waardering uitspreken voor het werk dat artsen, verpleegkundigen, hulpverleners en andere cruciale beroepen nu al maandenlang verrichten. Zij verdienen ons aller respect.
De Stichting Steunberen van de Sint-Jan verbindt particulieren die zich inzetten voor het behoud van de cultuurhistorische waarde van onze indrukwekkende kathedraal. Daarmee ondersteunen de Steunberen de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan.
De Stichting Nationaal Monument Sint-Jan bedankt alle spelers van de Postcode Loterij die meespelen voor onze kathedraal. Dankzij u ontvingen we op het jaarlijkse Goed Geld Gala van de loterij weer een mooi bedrag. Dat geld wordt gebruikt voor de instandhouding van de Sint-Jan.
Beeldhouwwerk aan de Sint-Jan is na vele decennia vaak verweerd, er ontbreken stukken aan, en sommige beelden zijn door weersinvloeden zelfs onherkenbaar verminkt. Als je ze gaat opknappen of vervangen, hoe weet je dan wat de bedoeling was van de beeldhouwers van de kerk in de veertiende, vijftiende en zestiende eeuw?
Geschreven door: Wim Hagemans
Per 1 januari 2020 heeft de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan een nieuwe voorzitter: Ton Rombouts. Een naam die vele lezers bekend in de oren zal klinken. Naast dat hij 21 jaar burgemeester was van ’s-Hertogenbosch, is Rombouts inmiddels al een aantal jaar lid van de Eerste Kamerfractie van het CDA.
De winter nadert. Dagen worden korter, nachten langer. Straten kleuren rood en groen, verlicht door lampjes in de kerstbomen en de kerstverlichting in de stad. Buiten is het koud. Het is december.
In de rubriek ‘Aan het woord’ leert u meer over unieke onderdelen van onze kathedraal. Maak kennis met de bellende engel.
Hoi! Ik ben de bellende engel. Waarschijnlijk kent u me wel. Ook ver buiten de stad kreeg ik aandacht, zelfs van de New York Times! Ik ben gemaakt door Ton Mooy. Hij wilde door mijn eigentijdse uiterlijk aan toekomstige generaties laten zien in welke tijd de restauratie - waarin ik met 25 andere beelden op de kerk geplaatst ben - heeft plaatsgevonden.
De laatste twee jaar van de restauratie van de noorderzijbeuk van de Sint-Jan zijn aangebroken. Restauratiearchitecten Ben Massop en Maikel Niël van architectenbureau BBM geven ons een inkijkje in de vorderingen.
“Omdat we dit keer twee traveeën tegelijkertijd aanpakken, hebben we relatief veel tijd besteed aan het voorbereiden van deze fase”, vertelt Maikel Niël. De opzichter verwijst naar de subsidietoezegging van de provincie Noord-Brabant die het mogelijk maakt om in twee jaar tijd twee traveeën te restaureren.
Acht jaar geleden stond mijn naam voor de eerste onder dit voorwoord. Dit is de laatste keer dat ik op deze plek uw aandacht vraag voor de grote opdracht die wij ons gesteld hebben; de instandhouding van het mooiste gotische monument van Nederland en het icoon van ’s-Hertogenbosch. Want laten we eerlijk zijn: wat zou ‘s-Hertogenbosch zijn zonder de Sint-Janskathedraal?
In en rondom de Sint-Jan vindt u vele steunberen. In de vorm van ondersteunende bouwkundige elementen die zorgen dat de kathedraal overeind blijft. Maar ook in de vorm van mensen. Draagt u de Sint-Jan ook een warm hart toe? Word dan lid van de Stichting Steunberen van de Sint-Jan. Een fiscaal aantrekkelijke manier om de kathedraal te ondersteunen.
Twaalf Nederlandse monumenten met een grote cultuurhistorische waarde, waaronder de Sint-Janskathedraal, krijgen gezamenlijk 35 miljoen euro van het kabinet. Ze kunnen dat geld gebruiken voor investeringen in toegankelijkheid, duurzaamheid en het aantrekken van zoveel mogelijk bezoekers. Dat maakte minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) dinsdag bekend.
De steigers rondom de Sint-Jan. Voor Bosschenaren en mensen die de stad regelmatig bezoeken is het inmiddels een vertrouwd beeld. De stellages – gebruikt voor de broodnodige restauraties aan de kathedraal – zijn onderdeel van het straatbeeld geworden. Nu is er echter iets bijzonders aan de hand: op dit moment staat niet één, maar staan twee traveeën in de steigers.
Al sinds 2002 steunt de VriendenLoterij de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan. In die zeventien jaar is een hechte samenwerking ontstaan die aan twee kanten zijn vruchten afwerpt. Sabine Woesthoff, Relatiebeheerder Goede Doelen bij de VriendenLoterij, vertelt over het werk van de VriendenLoterij voor de Sint-Jan, de deelnemers aan de loterij die de samenwerking mogelijk maken en waarom de SNMSJ zo’n unieke positie heeft binnen de VriendenLoterij.
Veel mensen steunen de stichting met eenmalige of periodieke schenkingen. Hiermee dragen zij bij aan het behoud en het voortbestaan van onze kathedraal. Natuurlijk is het wel zo dat u, door het schenken van een bedrag, uw bankrekening aanspreekt. Een schenking is definitief. Gelukkig is er een mooi alternatief. Wilt u de kathedraal doorgeven aan toekomstige generaties zonder dat u daar financieel enige hinder van ondervindt? Maak dan kennis met de mogelijkheid om de stichting op te nemen in uw testament via een legaat.
De Meimaand trekt in groten getale bezoekers naar de Sint-Jan. Zoals ieder jaar staat deze maand in het teken van de verering van de heilige Maria. De vele duizenden bezoekers zullen zien dat ons monument er prachtig bij staat. Die bezoekers zullen overigens ook zien dat instandhouding van een monument van deze omvang om continue restauratiewerkzaamheden vraagt waardoor de kathedraal altijd in de steigers staat.
Vincent Blom is sinds februari 2019 plebaan van de Sint-Jan. Daarmee keert hij terug in de kathedraal, waar hij twintig jaar geleden als kapelaan al actief was. ‘Dit gebouw ademt de rust van eeuwen uit.’
‘Aan het woord’ is een nieuwe rubriek in de nieuwsbrief van de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan. In dit onderdeel leert u meer over de unieke kenmerken van onze kathedraal, zoals de beelden, kunstwerken of glas-in-loodramen. In dit eerste artikel in de reeks maakt u kennis met de Erwtenman.
We krijgen geen genoeg van alle schitterende foto’s die we van de Sint-Jan langs zien komen op sociale media. Elke dag verschijnen er nieuwe, schitterende foto’s van onze kathedraal op Instagram, Facebook en Twitter. Vanuit de stichting proberen we deze allemaal te verzamelen en ze te plaatsen via onze eigen kanalen, uiteraard met vernoeming van de fotograaf.
Het jaareinde is altijd een mooi moment om even stil te staan wat er in het afgelopen jaar gebeurd is en wat we bereikt hebben. Zo hebben we dit jaar weer voortgang geboekt in de instandhoudingswerkzaamheden. De travee naast de Mariakapel, aan de noordzijde van de kathedraal, is in 2018 volledig gerenoveerd. Voor komend jaar schuiven de steigers een stukje op. Dan staat de volgende travee op de planning. Hiermee wordt nogmaals duidelijk dat de werkzaamheden aan de Sint-Jan nooit zullen ophouden. Om het monument in stand te houden is continu onderhoud nodig.
Het onderhouden en restaureren van een groot monument als de Sint-Jan vraagt om een planmatige aanpak. De stichting is begonnen met het opstellen van een nieuw tienjarenplan, waarin vast komt te liggen wat er het komende decennium aan onderhoud aan onze Sint-Jan moet gebeuren. Het dak is hier een heel belangrijk onderdeel van. De nieuwe plannen vragen dus ook om nieuwe, doorlopende financiering. Daar gaat de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan zich nóg harder voor inzetten.
De laatste maand van het jaar is voor veel mensen een bijzondere tijd. In de donkere dagen rondom de Kerst gebeurt er veel in en om de prachtig verlichte Sint-Jan. Overal in de stad worden bezoekers ondergedompeld in winterse sferen. Lampjes en kerstbomen sieren de straten, overal klinkt kerstmuziek en op de Parade verrijst een knus winterevenement.
Al tientallen generaties lang is de Sint-Jan een belangrijk bouwwerk voor de inwoners van ’s-Hertogenbosch en bezoekers van de stad. Met uw steun aan de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan draagt u bij aan het behoud en voortbestaan van onze prachtige kathedraal. Maar wist u dat u de steun aan de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan ook na uw leven voort kunt zetten?
Op 27 mei liep de spanning op de Parade hoog op. Noodweer hing boven de stad en de bliksem sloeg in op het hoogste punt in de omgeving: de kerktoren van de Sint-Jan. Meteen stonden de klokken stil. Later, na een grondige inspectie, bleek de schade groter dan aanvankelijk gedacht. De geluids- en video-installatie werkte niet meer, en ook de brandmeldinstallatie was geraakt. Die laatste moest zelfs compleet vervangen worden. “Eigenlijk was er schade aan alles wat met elektra te maken heeft”, vertelt Joan van den Hurk.
Het vakmanschap van de Bossche Goud- en Zilversmeden bestaat al sinds 1235 toen Johannes Boomer als goudsmid zich in de stad vestigde. Velen zijn hem gevolgd en de stad beleefde het hoogtepunt omstreeks 1900 toen er veel fabrieken en ateliers in Den Bosch zaten.
Meimaand is Mariamaand. Als beschermvrouwe van de stad heeft Maria een bijzondere positie in ’s-Hertogenbosch. Ook in de Sint-Jan staan we in de maand mei extra stil bij de heilige Maagd.
Na onderhoud aan de westgevel startte restauratiearchitect BBM in 2015 met de restauratie van de noordzijde van de Sint-Jan. Deze was voor het laatst gerestaureerd in de jaren ’60. Hoog tijd dus voor een nieuwe onderhoudscyclus.
De VriendenLoterij steunt goede doelen met de opbrengsten uit de lotenverkoop. Onze stichting is een van de vaste goede doelen. Hoe meer mensen voor de Sint-Jan meespelen, hoe hoger het uitgekeerde bedrag. De helft van de opbrengst van elk lot komt ten goede aan de kathedraal.
Stichting Steunberen van de Sint-Jan ondersteunt de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan door particulieren op vaste basis te verbinden aan de kathedraal. De stichting wil particulieren interesseren voor het behoud van de cultuurhistorische waarde van dit indrukwekkende gebouw.
De Sint-Janskathedraal is al honderden jaren een van de belangrijkste plekken van ’s-Hertogenbosch. Met dank aan donaties en legaten draagt de stichting bij aan het behoud van dit prachtige monument. Steeds vaker zien we dat particulieren de stichting opnemen in hun testament, zodat ze ook na hun overlijden nog bijdragen aan het behoud van het gebouw.
Per 1 november 2017 traden Toine van Driel en Herman Lerou af als bestuursleden van de stichting. Zij worden opgevolgd door Saskia Geraerts en Pierre van Hedel. Beiden wonen al jaren in ’s-Hertogenbosch en koesteren warme gevoelens voor de stad en ‘onze’ Sint-Jan.
De decembermaand is bij uitstek een maand om te genieten van de Sint-Jan. Zowel van binnen als van buiten als de kathedraal in de avonduren feeëriek wordt aangelicht. December is ook een maand om terug te kijken naar het afgelopen jaar. In 2017 zijn we er weer in geslaagd om dankzij de steun van al die vele honderden donateurs, bij te dragen aan het behoud van dit Nationaal Monument.
De Sint-Jan en zijn vermaarde sculpturen zijn in veel originelere staat dan gedacht. Dat blijkt uit onderzoek naar de bouwgeschiedenis en bouwsculptuur van de kathedraal door bouwhistoricus Ronald Glaudemans. Het staat in zijn boek: De Sint-Jan te ‘s-Hertogenbosch – Bouwsculptuur en bouwgeschiedenis.
Tijdens de kerstdagen is de Sint-Jan dus even ‘steigervrij’. Begin 2018 worden de steigers weer een stukje opgeschoven richting het Noordertransept; de volgende noodzakelijke stappen in het restauratieproces.
Herman Lerou en Toine van Driel hebben de bronzen plaquette van de Vereniging Sociëteit Casino (VSC) gekregen voor hun idee voor Een Wonderlijke Klim. De beklimming aan de zuidzijde van de Sint-Jan tijdens het Jeroen Boschjaar 2016 was een enorm succes.
Van 12 december t/m 28 januari is de kerststal te bezoeken tussen 9.00 en 16.30 uur en op zondag tussen 13.00 uur en 16.30 uur. Tijdens de kerstdagen is de kerststal te bewonderen na afloop van de vieringen. Het kan best druk zijn; houd daar rekening mee. Maar, dat geeft dan de gelegenheid om het overweldigende interieur van het nationaal monument te bewonderen.
De Mariakapel van de Sint-Jan is al eeuwenlang het thuis van de Zoete Lieve Vrouw van ‘s Hertogenbosch. In de meimaanden verlaat het mirakelbeeld echter haar vertrouwde plaats. Het wordt dan in processie door de straten van ‘s-Hertogenbosch gedragen en naast het altaar van de Sint-Jan geplaatst. Dit gegeven werd afgelopen mei gebruikt om – in de dan lege Mariakapel – een aan de Zoete Lieve Vrouw gewijde voorstelling ten uitvoering te brengen. 11 avonden een unieke ode aan Maria!
Aansluitend op het grote succes van ‘Een Wonderlijke Klim’ heeft het Sint-Jansmuseum ‘Een Wonderlijke Tour’; een audiotour voor de Sint-Jan geïntroduceerd. Daarmee is de Sint-Jan de eerste kerk in Nederland waar bezoekers door middel van een 50 minuten durende audiotour het verhaal van de Sint-Jan op een nieuwe en unieke wijze kunnen beleven.
Aan de noordzijde van de kathedraal is het werk aan het restauratie-onderhoud weer hervat. Het werk verloopt volgens schema, aldus Berry Bemelmans van het kerkbestuur. “Deze fase hopen we ruim voor Kerstmis afgerond te hebben.”
Zelfs een eeuwenoud monument als de Sint-Jan gaat met de tijd mee. Om mensen die de Sint-Jan een warm hart toedragen nog beter te informeren en de communicatie makkelijker te maken, is een nieuwe website gemaakt.
Op het Goed Geld Gala in Amsterdam kwamen dit voorjaar vertegenwoordigers bij elkaar van de goede doelen die de Vriendenloterij ondersteunt. De Sint-Jan is er een van; dankzij de loterij en vooral de duizenden mensen die meespelen, komt er geld beschikbaar voor het restauratie-onderhoud van ons nationaal monument.